ابوالحسن شعرانی / شعرائی

آیت‌الله ابوالحسن شعرانی / شعرائی در سال ۱۲۸۱ش. در تهران زاده شد. پدرش حاج شیخ محمد، از نوادگان ملافتح‌الله کاشانی، مؤلف تفسیر منهج‌‌الصادقین بود. در کودکی و نوجوانی، قرآن، تجوید و ادبیات عرب را نزد پدر فراگرفت و دروس رایج را نزد علمای قم و تهران به‌خصوص مدرسان مدرسۀ فخریه آموخت. علوم ریاضی و هیأت و نجوم و اسطرلاب و استخراج از زیج را نیز نزد پدر فراگرفت. سپس برای تکمیل تحصیلات به نجف رفت و در حوزۀ علمیۀ نجف به کسب علوم دینی پرداخت و پس از چند سال به تهران بازگشت.

او در سال ۱۳۱۷ از طرف وزارت معارف (فرهنگ) به همکاری با علی ‌اکبر دهخدا مأمور شد و در استخراج لغات و تهیۀ شرح احوال بزرگان و تدوین بخشی از حرف «آ» و «الف» لغت‌نامه تا سال ۱۳۲۰ همکاری کرد.

شعرانی در مدارسی مانند مدرسۀ عالی سپهسالار (مدرسۀ عالی شهیدمطهری) و مدرسۀ مروی ریاضی و فلسفه و دروس دیگر تدریس می‌کرد. همچنین سال‌ها در خانه‌اش کلاس درس و جلسات بحث و گفتگو برگزار می‌کرد و در مسجد جدّش، مسجد ملأ ابوالحسن، معروف به مسجد حوض نماز جماعت می‌گزارد. او ناظر شرعیات و عضو شورای عالی در وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش) بود و در اواخر عمر در رشتۀ فلسفه در دانشگاه تهران نیز اشتغال داشت. برخی از معاصران به او لقب «خواجه نصیر عصر» یا «شیخ بهایی عصر» داده‌اند و او را صاحب‌نظر در بسیاری از علوم و فنون دانسته‌اند. او علاوه بر زبان عربی، به زبان‌های ترکی، فرانسه و عبری نیز تسلط داشت و از این زبان‌ها ترجمه می‌کرد با زبان انگلیسی نیز آشنا بود. همچنین با فلسفۀ غرب به‌خوبی آشنایی داشت.

زنده‌یاد ابوالحسن شعرانی پس از یک دوره بیماری، برای درمان راهی آلمان شد، معالجه ثمر نبخشید و در ۱۲ آبا‌ن‌ماه ۱۳۵۲ در هامبورگ درگذشت. پیکرش در مقبرۀ خانوادگی در نزدیکی حرم شاه‌عبدالعظیم به خاک سپرده شد.

از آثار او

• فلسفه اولیٰ یا مابعدالطبیعه (مشتمل بر مهم‌ترین اقوال فلاسفۀ اروپا در الهیات و تجرد نفس و تطبیق اصطلاحات)

• نفایس‌الفنون فی عرایس‌العیون (تصحیح و تحشیه)

• مجمع‌البیان (حاشیه و تصحیح اشعار)

• تفسیر منهج‌الصادقین (مقدمه و تحشیه)

• تبصرةالمتعلمین فی احکام‌الدّین (ترجمه)

• تجوید قرآن مجید

• تجریدالاعتقاد (ترجمه و شرح)

• تفسیر ابوالفتوح رازی (تحشیه و تصحیح)

• نثر طوبیٰ (دائرةالمعارف اصطلاحات قرآن تا حرف «ص»)

• فرهنگ تطبیقی اصطلحات فلسفی (به کوشش علی اوجبی)

در این قسمت می‌توانید صفحۀ ویکی‌پدیای ابوالحسن شعرانی / شعرائی را مشاهده کنید.