سیدجعفر شهیدی

‌‌دکتر سیدجعفر شهیدی 

در سال ۱۲۹۷ش. در بروجرد چشم به جهان گشود. تحصیلات دورۀ ابتدایی و بخشی از متوسطه را در زادگاهش گذراند و در تهران آن را به پایان برد. سپس به فراگرفتن ادبیات عرب و مقدمات علوم دینی پرداخت و در سال ۱۳۲۰ برای تحصیلات حوزوی عازم نجف شد و از محضر عالمان بزرگی ازجمله آیت‌الله ابوالقاسم خویی بهره گرفت. در سال ۱۳۲۷ به تهران مراجعت کرد. در ۱۳۲۹ به دانشکدۀ معقول و منقول (الهیات) راه یافت و در ۱۳۳۲ لیسانس الهیات و در ۱۳۳۵ از همان دانشگاه لیسانس زبان و ادبیات فارسی گرفت. در ۱۳۳۹ از پایان‌نامۀ د کتری‌اش در همین رشته با عنوان «شرح لغات علمی دیوان انوری و نقد شرح آن» به راهنمایی دکتر محمد معین دفاع کرد و از ۱۳۴ ۰ به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت.

در سال ۱۳۲۸ توسط دکتر محمد معین به دهخدا برای همکاری معرفی شد و از آن تاریخ در کنار دهخدا کار خود را برای تألیف لغت‌نامه آغاز کرد. او یکی از چهار نفری بود که دهخدا بار سنگین تألیف و چاپ لغت‌نامه را بر دوش آنها گذاشت. تمامی حرف «ص» لغت‌نامۀ دهخدا را تألیف کرد و در تهیۀ تراجم احوال و مطالب فلسفی و فقهی همکاری داشت و از سال ۱۳۴۰ نیز با عضویت در هیئت مقابله به بازبینی و ویرایش مطالب تألیف‌شدۀ دیگر مؤلفان پرداخت.

در سال ۱۳۴۲ معاونت مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا و پس از به اغما رفتن دکتر محمد معین در ۱۳۴۵ سرپرستی و سپس در سال ۱۳۴۷ رسماً ریاست آن را به عهده گرفت و تا نزدیک به ۴۰ سال پس از آن، این مسئولیت را ادامه داد. تألیف لغت‌نامۀ بزرگ فارسی تا اواخر حرف «الف» هم زیر نظر او صورت گرفت. در ۱۳۶۸ با همراهی دکتر غلامرضا ستوده (معاون وقت مؤسسه)، در کنار مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، بخش دیگری برای آموزش زبان به غیرفارسی‌زبانان، با عنوان مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دایر کرد.

در سال ۱۳۷۳ به دریافت استادی افتخاری از دانشگاه پکن نائل شد و در سال ۱۳۷۴ نشان درجه‌یک علمی دانشگاه تهران به وی تعلق گرفت.

زنده‌یاد سیدجعفر شهیدی در ۲۳ دی‌ماه ۱۳۸۶ در تهران درگذشت و در جوار امام‌زاده عبدالله در شهرری به خاک سپرده شد.

از آثار او

• مهدویت و اسلام (پاسخ به شبهات احمد کسروی)

• جنایات تاریخ

• بخش‌هایی از لغت‌نامۀ دهخدا: ۴۰۵ صفحه

• انقلاب بزرگ (ترجمه از طه حسین)

• آتشکدۀ آذر (تصحیح)

• درۀ نادره (تصحیح)

• براهین‌العجم (تصحیح)

• شرح لغات و مشکلات دیوان انوری

• پس از پنجاه سال، پژوهش تازه پیرامون قیام امام حسین (ع)

• زندگانی حضرت فاطمه (ع)

• تاریخ تحلیلی اسلام تا پایان امویان

• زندگانی حضرت علی‌بن الحسین (ع)

• ترجمۀ نهج‌البلاغه

• از دیروز تا امروز (مجموعۀ مقالات، به کوشش شکوفه شهیدی و هرمز ریاحی)

• شرح مثنوی (ادامۀ شرح مثنوی شریف بدیع‌الزمان فروزانفر، از جزو دوم دفتر اول تا پایان دفتر ششم)

• علی از زبان علی: شرح زندگانی امیر مؤمنان

• زندگانی امام صادق جعفربن محمد (ع)

• بهرۀ ادبیات از سخنان علی (ع)

در این قسمت می‌توانید صفحۀ ویکی‌پدیای سیدجعفر شهیدی را مشاهده کنید.