گنجینهٔ دهخدا

روز هفتم اسفند ۱۳۸۴ همزمان با پنجاهمین سالگرد درگذشت علامه دهخدا در مؤسسۀ لغتنامۀ دهخدا با حضور جمع کثیری از اهالی فرهنگ و ادب و همچنین دوستداران وی گنجینۀ (موزۀ) دهخدا گشایش یافت و از همان روز فعالیت خود را برای بازدید علاقهمندان آغاز کرد. این مجموعۀ کوچک اما کمنظیر دربرگیرندۀ مجموعههای زیر است:
۱. تعداد دو و نیم میلیون فیش با بیش از ۹۰ سال قدمت که بیش از نیمی از آنها به خط خود علامه و باقی به خط یاران دهخداست. این فیشها حاصل مطالعه و تحقیق در متون نظم و نثر ادب فارسی در قرون مختلف است، و اساس و پایۀ تألیف لغتنامۀ دهخداست.
۲. تعدادی از کتابها و نُسَخ خطی و چاپسنگی که علامه دهخدا هنگام یادداشتبرداری و استخراج مدخلها در حواشی آنها یادداشتهایی مبنی بر تصحیح واژه یا عبارت را نوشته است و در واقع کتابها را تصحیح کرده است. از جملۀ این کتابها میتوان به دیوان فرخی، منوچهری، سوزنی، مسعودسعد، ناصرخسرو و لغت فُرس اسدی اشاره کرد.
۳. نامهها و اسناد مربوط به علامه که شامل دستنویس خود ایشان و دیگران مانند نامههای شخصی به افراد خانواده، مجلس شورای ملی آن زمان، شرححال و وصیتنامۀ علامه به قلم خودشان، و همینطور نامههای دیگران به ایشان است.
۴. مجموعۀ عکسها و آثار دهخدا و یاران وی که بخشی از آنها قبلاً در مؤسسه موجود بوده و مابقی آنها توسط برادرزادۀ ایشان جناب فرهاد دهخدا به مؤسسه اهدا شده است.
۵. نمونۀ آثار تألیفی مؤلفان مؤسسه
این مجموعه طی شاترده سال مورد توجه و استقبال و بازدید محققان و دانشجویان و سایر علاقهمندان قرار گرفته و موقعیتی را برای پژوهشگران و رسانههای گروهی و فیلمسازان ایجاد کرده تا به عنوان یک مرکز فرهنگی و ادبی مورد استفاده قرار گیرد و زمینۀ آشنایی هرچه بیشتر مردم با علامه دهخدا و این مرکز و فعالیتهای آن به عنوان قدیمیترین مؤسسۀ پژوهشی کشور فراهم گردد.
مخزن فیش لغتنامۀ فارسی
قبل از اتمام کار لغتنامۀ دهخدا در سال ۱۳۵۸ و بنا بر وصیت ایشان مبنی بر چاپ آن اثر عظیم بدون کم و کاست یا اضافه کردن حتی یک مدخل به آن، طبق تصمیم هیئت مؤلفان مؤسسه به ریاست آقای دکتر سید جعفر شهیدی، طرح تألیف لغتنامۀ جدیدی به نام لغتنامۀ فارسی تصویب شد که در آن واژگان و مدخلها و معانی جدید اضافه گردد و اسامی جغرافیایی و اَعلام حذف شود. بر همین اساس در مدت بیش از بیست و چند سال کار فیشنویسی بر اساس متون نظم و نثر جدید که چاپ شده و در فیشهای خود علامه دهخدا نبود آغاز شد. بیش از ۴ میلیون برگه فیش فرهنگ فارسی به صورت الفبایی و در قطع بزرگتر از فیشهای علامه در مخزن فیش لغتنامۀ دهخدا نگهداری و برای استفادۀ هیئت مؤلفان در اختیار آنها قرار داده میشود.