فعالیت‌ها و آثار
فعالیت‌ها
-
تألیف لغت‌نامۀ بزرگ فارسی
-
ایجاد بانک اطلاعاتی از واژگان و شواهد آنها (پیکرۀ رایانه‌ای)
-
پذیرش نیروی انسانی و آموزش آنان برای تألیف لغت‌نامۀ بزرگ فارسی
-
برگزاری جلسات تألیفی
-
حروف‌چینی (امور چاپ)
-
فعالیت‌های فوق‌برنامه – برپایی همایش‌ها و بزرگ‌داشت‌ها
آثار
لغت‌نامۀ دهخدا (چاپ رحلی)
عنوان کتابی است عظیم، بنیادنهادۀ شادروان علامه علی‌اکبر دهخدا، از مفاخر ادبی و سیاسی ایران (۱۲۵۸ تا ۱۳۳۴). موضوع آن لغت است، اما علاوه بر لغات و اصطلاحات و استعارات و ترکیبات زبان فارسی اَعلام تاریخی و جغرافیایی مربوط به ایران و قلمرو اسلام و برخی از ممالک غیراسلامی را نیز در خود دارد. و گذشته از اینها مسائل علمی و ادبی و دستوری و فلسفی و غیره را طرح و شرح کرده است، تا آنجا که لغت‌نامۀ دهخدا از صورت یک فرهنگ یعنی کتاب لغت بیرون آمده و جنبه دائرةالمعارفی به خود گرفته است. در تألیف این اثر علاوه بر علامه دهخدا افزون بر هفتاد تن از دانشمندان و استادانِ صاحب‌فن مشارکت داشته‌اند.
در زمان حیات علامه دهخدا معدودی از جزوات لغت‌نامه منتشر شد. تألیف و آماده‌سازی بقیه توسط جمعی از مؤلفان ابتدا، زیر نظر دکتر محمد معین و سپس دکتر سید جعفر شهیدی ادامه یافت، تا سرانجام در سال ۱۳۵۹ کار تألیف این اثر بزرگ ملی پایان گرفت. رجوع شود به تاریخچۀ لغت‌نامۀ دهخدا از آغار تا امروز.
عناوین لغوی و اَعلام این کتاب عظیم به حدود ۳۴۳۴۶۶ عنوان می‌رسد. این کتاب در ۲۶۴۰۵ صفحۀ سه‌ستونی و در ۲۲۲ جزوه با قطع رحلی منتشر و در ۵۰ جلد صحافی شده است.
لغت‌نامۀ دهخدا (چاپ کامپیوتری)
با وارد شدن کامپیوتر و فنون جدید در دنیای نشر لازم بود لغت‌نامۀ دهخدا که با چاپ سربی حروف‌چینی و منتشر شده بود، دوباره حروف‌چینی و ویرایش شود. بدین منظور در سال ۱۳۶۹ با همکاری مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران و انتشارات روزنه ۲۶ هزار صفحۀ لغت‌نامۀ دهخدا مجدداً حروف‌نگاری شد و توسط جمعی از دانشجویان برگزیدۀ رشتۀ زبان و ادبیات فارسی به سرپرستی دکتر غلامرضا ستوده، استاد دانشگاه تهران و معاون وقت مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، مقابله و ویرایش شد. برخی از نقایص این مجموعۀ بزرگ زیر نظر دکتر سید جعفر شهیدی و دکتر محمد دبیرسیاقی و دیگر مؤلفان اصلاح گردید. در سال ۱۳۷۳ این اثر در ۱۴ جلد همراه با جلد مقدمه، با چاپی منقح منتشر شد و جایزۀ خوارزمی آن سال را از آنِ خود کرد. در سال ۱۳۷۷ بار دیگر با ویرایش جدید در ۱۵ جلد همراه با جلد مقدمه به چاپ رسید.
اسامی کسانی که در ویرایش و چاپ این مجموعه مشارکت داشته‌اند در صفحات آخر مقدمۀ کتاب آمده است. برخی از ویراستاران این مجموعه عبارتند از" غلامرضا ستوده، اکرم سلطانی، بهروز صفرزاده، ایرج مهرکی، حمید حسنی، مریم میرشمسی، هایده وامبخش، عصمت اسماعیلی، شکوفه شهیدی و اعظم‌السادات نوابی.
مجموعۀ ۱۵ جلدی لغت‌نامۀ دهخدا دارای ۳۴۳۴۶۶ عنوان لغت و بیش از ۲۲۳۸۰۶۹۸ کلمه است که در ۲۳۹۱۱ صفحۀ سه‌ستونی منتشر شده است.
سی‌دی لغت‌نامۀ دهخدا
این لوح فشرده طرحی است تازه برای استفادۀ آسان از مجموعۀ کامل لغت‌نامۀ دهخدا به‌عنوان یکی از ارزشمندترین آثار علمی در زبان و ادب فارسی که گنجینۀ جامع و منحصر به فرد لغت و ادب فارسی را در قالبی زیبا و موزون با ابزارهای پژوهشی متنوع به علاقه‌مندان و دوست‌داران فرهنگ و ادب فارسی عرضه کرده است. این لوح فشره در سال ۱۳۸۱ در بنیاد ایران‌شناسی توسط آقای دکتر غلامرضا ستوده و خانم اکرم سلطانی در حضور جمعی از شخصیت‌های فرهنگی و پژوهشگران و محققان رونمایی شد. رجوع شود به مقالۀ «از کاغذ سیگار تا لوح فشرده».
فرهنگ متوسط دهخدا (دوجلدی)
فرهنگ متوسط دوجلدی دهخدا در راستای تحقق خواستۀ علامه دهخدا (← مقدمۀ چاپ کامپیوتری، ص ۳۷۸) به کوشش غلامرضا ستوده، اکرم سلطانی و ایرج مهرکی در سال ۱۳۸۵ به چاپ رسید. در این فرهنگ علاوه بر ویرایش کل مجموعه، اَعلام تاریخی و جغرافیایی و توضیحات دایرة‌المعارفی لغات و همچنین شواهد حذف شده است.
این مجموعه دارای ۱۰۴۹۷۲ عنوان و ۳۱۲۵۸۴۴ کلمه است که در ۳۲۲۴ صفحۀ سه‌ستونی منتشر شده است.
تألیف لغت‌نامۀ بزرگ فارسی، اثر در دست تألیف بخش تألیف مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا، با همکاری چند تن از مؤلفان لغت‌نامۀ دهخدا و جمعی دیگر از استادان و پژوهشگران انجام می‌شود. تا کنون ۸ جلد از این مجموعۀ بزرگ شامل حرف آ و الف و قسمتی از ب منتشر شده است و بقیه در درست تألیف است.
حرف «آ» در ۱۰۵۴ صفحه در قالب ۷ جزوه، حرف «الف» در ۳۲۶۶ صفحه در قالب ۲۲ جزوه به چاپ رسیده‌است. جزوۀ ۳۰ این فرهنگ به فهرست‌های منابع و مآخذ و فهرست همکاران تألیف اختصاص یافته‌است. از حرف «ب» این فرهنگ نیز تا کنون ۱۳۷۰ صفحه در قالب ۹ جزوه تا مدخل «بربیهوده» منتشر شده‌است. ۳ جزوۀ دیگر از حرف ب در ۴۱۸ صفحه زیر چاپ است.
جمع عنوان‌های تألیف‌شده لغت‌نامۀ بزرگ فارسی تا اکنون ۳۱۳۸۵، جمع ترکیب‌ها یا زیرمدخل ۱۳۸۹۴ و جمع کلمات ۴۹۱۶۰۳۲ است که در ۶۱۱۱ صفحۀ سه‌ستونی منتشر شده است.
این فرهنگ از ۸۸۰ منبع اصلی از اواخر قرن سوم تا دوران معاصر و ۶۰۰ منبع فرعی بهره می‌برد.
برای اطلاع از چگونگی تألیف این فرهنگ به منوی "لغت‌نامۀ بزرگ فارسی" مراجعه شود.