پردازش رایانه‌ای زبان
رایانه و زبان فارسی - ۲۴
رایانه و زبان فارسی - ۲۴
کاربردهای پردازش رایانه‌ای زبان: تولید متن
دکتر هادی ویسی
...................................................
فردوسی رایانه‌ای: به پیش سپاه اندر آمد ز جای / که ای نامور شاه را دل ز جای / به پیران چنین گفت کای پرخرد / که از من بدین داستان بگذرد
(احسان منتهایی، مهدیه سلیمانی باغشاه، تولید متن با رویکرد جمعی مبتنی بر شبکه‌های مولد مقابله‌ای محورهای موضوعی، مهندسی برق و کامپیوتر ایران، ۱۳۹۹)
این دو بیت توسط رایانه و با مدل‌های هوش مصنوعی‌ای که از روی اشعار فردوسی آموزش یافته، سروده شده است. علاوه بر تولید شعر، تولید متن به صورت خودکار در کاربردهای دیگری مانند تولید اخبار (که با عنوان Fake News شناخته می‌شود)، داستان‌نویسی، مقاله‌نویسی، تولید پست‌ها و نظرات در شبکه‌های اجتماعی (در قالب Botها)، تولید پاسخ در سامانه‌های گفتگوی انسان و ماشین (مانند چت‌بات‌ها) و موارد مشابه به کار می‌رود. هرچند تولید متن جنبه مثبت هم دارد (مثلا در چت‌بات‌ها)، اما نگرانی از جنبه‌های منفی آن (مانند سواستفاده سیاستمداران که در انتخابات قبلی آمریکا رسانه‌ای شد) باعت شده نگرانی در مورد آن به عنوان یکی از مصداق‌های جعل عمیق (Deep Fake) زیاد باشد. اگر علاقمند به دیدن آخرین پیشرفت‌های (ترسناک) در حوزه تولید خودکار متن هستید، عبارت «GPT-3 Demo» را گوگل کنید.
روش‌ها: هرچند در گذشته روش‌های مبتنی بر قاعده و آماری برای تولید متن در زبان طبیعی استفاده می‌شدند، اما امروزه یادگیری عمیق به ویژه شبکه‌های GAN، RNN و Transformer روش‌های غالب در تولید متن هستند.
...................................................
پی‌نوشت: امروزه با همه‌گیر شدن نقش رایانه‌ها در ابعاد مختلف زندگی انسان، حوزهٔ زبان (نوشتاری و گفتاری) نیز از فناوری‌های مرتبط با رایانه بی‌بهره نبوده و رشد شتابان هوش مصنوعی منجر به خلق ابزارهای مدرنی در این حوزه شده است. «رایانه و زبانِ فارسی» یادداشت‌های کوتاهی در مورد نقش رایانه در زبان و یا نحوه استفاده از آن برای پردازش زبان، با تاکید بر زبان فارسی، است. این یادداشت‌ها را آقای دکترهادی ویسی، معاون علمی مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا (دانش‌آموختهٔ رشتهٔ دکترای هوش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیأت علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران)، تهیه کرده و هر هفته یکی از آنها در وب‌گاه و شبکه‌های اجتماعیِ مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا منتشر می‌شود.
نظر شما :