پردازش رایانه‌ای زبان
رایانه و زبان فارسی - ۲۳
رایانه و زبان فارسی - ۲۳
کاربردهای پردازش رایانه‌ای زبان: خطایاب دستوری
دکتر هادی ویسی
...................................................
اگر به عنوان یک فارسی‌زبان، متنی انگلیسی در محیط ورد نوشته باشید، احتمالا علاوه بر خط‌های قرمز در زیر برخی کلمات (که بیانگر غلط بودن آن کلمه از نظر املایی است)، با خط‌های آبی در زیر برخی دیگر از کلمات مواجه بوده‌اید؛ این کلمات با تشخیص الگوریتم‌های پردازشی در ورد، دارای خطای دستوری (گرامری) بوده‌اند، که با کلیک روی آن می‌توانید پیشنهاد اصلاحی مناسب را دریافت کنید و خطا را درست کنید.
خطاهای دستوری از جمله خطاهای نوشتاری رایج در نوشتار افراد در یک زبان (به ویژه برای افراد غیربومی در آن زبان) است که مصداق آن را در مقاله‌ها یا ایمیل‌ها به راحتی می‌توان یافت و یا در نوشتار و گفتار زبان‌آموزان مشاهده کرد. خطایاب‌های دستوری، روش‌هایی هستند که با پردازش متن در یک زبان، ایرادهای دستوری آن را شناسایی کرده و برای رفع آن پیشنهاد ارائه می‌کنند. این کار که از خطایابی املایی پیچیده‌تر است، متن شما را به متنی بهتر برای ارائه به دیگران تبدیل می‌کند و یا به شما در یادگیری قواعد دستوری زبان کمک می‌کند.
روش‌ها: برای خطایابی دستوری لازم است ابتدا خطا شناسایی شود و سپس برای آن خطا پیشنهاد جایگزین ارائه شود. برای پیاده‌سازی این قابلیت در یک زبان، نیاز به دستور محاسباتی آن زبان (شامل نمایش قواعد دستوری به زبان رایانه!) و الگوریتم‌های تحلیل ساخت‌واژی و تجزیه دستوری (مانند تجزیه سازه‌ای متن و یا تجزیه وابستگی) است.
...................................................
پی‌نوشت: امروزه با همه‌گیر شدن نقش رایانه‌ها در ابعاد مختلف زندگی انسان، حوزهٔ زبان (نوشتاری و گفتاری) نیز از فناوری‌های مرتبط با رایانه بی‌بهره نبوده و رشد شتابان هوش مصنوعی منجر به خلق ابزارهای مدرنی در این حوزه شده است. «رایانه و زبانِ فارسی» یادداشت‌های کوتاهی در مورد نقش رایانه در زبان و یا نحوه استفاده از آن برای پردازش زبان، با تاکید بر زبان فارسی، است. این یادداشت‌ها را آقای دکترهادی ویسی، معاون علمی مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا (دانش‌آموختهٔ رشتهٔ دکترای هوش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شریف و عضو هیأت علمی دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران)، تهیه کرده و هر هفته یکی از آنها در وب‌گاه و شبکه‌های اجتماعیِ مؤسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا منتشر می‌شود.
نظر شما :