لغت‌نامه

راهنمای استفاده از لغت‌نامهٔ دهخدا
نمایش ۳۴۳٬۲۹۱ تا ۳۴۳٬۳۱۸ مورد از کل ۳۴۳٬۳۱۸ مورد.
#مدخلمعنی
 
۳۴۳۲۹۱بازبین(نف مرکب) وارسی کننده. بجای کنترلر اختیار شده و آن کسی است که کالا و جنسهای تجارتی را رسیدگی کرده برابری آنها را با بارنامه تصدیق مینماید. کسی که در راه آهنها و تماشاخانه ها بلیطهای فروخته شده را بازرسی ...
۳۴۳۲۹۲جای دار(نف مرکب) وسیع. جادار. فراخ.
۳۴۳۲۹۳یادگیر(نف مرکب) یادگیرنده. تعلیم گیرنده. آموزنده، مجازاً بااستعداد و باهوش و صاحب شعور و پرحافظه : جوانان بادانش و یادگیر سزد گر بگیرد کسی جای پیر.فردوسی. بدو گفت دانا شود مرد پیر که آموزشی باشد و یادگیر.فردوسی. منم پاک فرزند شاه اردشیر سرایندهٔ دانش ...
۳۴۳۲۹۴کوه کان(نف مرکب) یعنی کوهکن و کان به معنی کنده نیز آمده و به فتح کاف مرادف کن، لیکن از ضرورت شعر است. (آنندراج). کوهکن. کهکان. (فرهنگ فارسی معین): ز آرزوی کف راد تو ز کان گهر گهر برآمد بی کوه ...
۳۴۳۲۹۵یوزدار(نف مرکب) یوزبان. (ناظم الاطباء). یوزبان. فهاد. (یادداشت مؤلف): وز آن پس برفتند سیصد سوار
پس بازداران همه یوزدار.فردوسی. و رجوع به یوزبان شود.
۳۴۳۲۹۶یوزتاز(نف مرکب) یوزتاخت. یوزتک. یوزجست. یوزدو. که چون یوز تند بتازد. کنایه از تیزپا و تنددو: گورساق و شیرزهره، یوزتاز و غرم تک پیل گام و کرگ سینه، رنگ تاز و گرگ پوی. منوچهری.
۳۴۳۲۹۷لع ا. (علامت اختصاری) رمز است از «لعنه اللََّه».
۳۴۳۲۹۸آییزآییژ. (اِ) رجوع به آبید شود.
۳۴۳۲۹۹لوئیاول (اِخ) پادشاه باویر از سال ۱۸۲۵ تا سال ۱۸۴۸ م.
۳۴۳۳۰۰لوساول (اِخ) سن. پاپ مسیحی از سال ۲۵۳ تا سال ۲۵۴ م.
۳۴۳۳۰۱لوئی فیلیپاول (اِخ) فرزند فیلیپ اِگالیته و لوئیز دُبورُبن، مولد پاریس به سال ۱۷۷۳، پادشاه فرانسه از سال ۱۸۳۰ تا ۱۸۴۸ م. وفات به سال ۱۸۵۰ در انگلستان.
۳۴۳۳۰۲لوئیاول (اِخ) لوئی اول. لو دبونر پسر شارلمانی و هیلدگارد، مولد شاسنوی (لو اِ-گارن) در ۷۷۸ م. امپراطور مشرق و پادشاه فرانسه از ۸۱۴ تا ۸۴۰ م.
۳۴۳۳۰۳باربدین صورت شکلی از بئآر است در سمعانی. رجوع به بئآر شود.
۳۴۳۳۰۴هخراسان بازگردید. وفات میرزا بابر در چاشتگاه روز سه شنبهٔ بیست و پنجم ربیع الآخر سنهٔ ستین و ثمانمائه در مشهد مقدسهٔ رضویه علی راقدها تحف الصلوة والتحیة روی نمود و از بدایت جهانبانی او تا آخر ایام زندگانی دو سال بود. در امر ...
۳۴۳۳۰۵کاراقدر بعضی نسخ لغت فرس اسدی آمده : کاراق میان تهی بود و ظاهراً مصحف «کاواق» همریشه و معنی کاواک باشد. (اسدی، لغت فرس چ اقبال ص ۲۴۹).
۳۴۳۳۰۶ثوردر مجمل التواریخ (ص ۲۵) او فرزند جمشید از پریچهره دختر زابلشاه دانسته شده است ولیکن در گرشاسب نامه این نام بصورت تور آمده است.
۳۴۳۳۰۷شگاکمدهستان از [ شَ کُ ] (اِخ) دهی است حومهٔ بخش مرکزی شهرستان لاهیجان. سکنهٔ آن ۱۵۱ تن. آب آن از نهر کیاجو و سفیدرود. محصول عمدهٔ آنجا برنج و ابریشم است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۲).
۳۴۳۳۰۸لوهدوکووری [ لُ وِ رِ ] (اِخ) ژان باتیست. رمان نویس فرانسوی و کنوانسیونی از دستهٔ ژیرندن ها، مولد پاریس (۱۷۶۰-۱۷۹۷ م.).
۳۴۳۳۰۹غایسینرجوع به گایسین شود.
۳۴۳۳۱۰لوهارنیرجوع به ماللهند بیرونی ص ۱۶۲ شود.
۳۴۳۳۱۱گاتغات. رجوع به غات شود.
۳۴۳۳۱۲غالقال. - به غال گذاشتن کسی را؛ با فریب او را ضامن دین خود کردن. - غال گذاشتن کسی را؛ کنایه از فریفتن او را. و رجوع به ترکیب غال گذاشتن در ردیف خود شود.
۳۴۳۳۱۳چوناکلمهٔ فعل به طور استفهام؛ یعنی حال شما چگونه است؟ (ناظم الاطباء).
۳۴۳۳۱۴آکیشکیش. گویند آهنج بود یعنی باز کردن و هنج نیز گویند (کذا). (فرهنگ اسدی، خطی): توشهٔ خویش زود از او بربای پیش کآیدْت مرگ پای آکیش. رودکی (از فرهنگ اسدی، خطی).
چنگ در چیزی زده. درازکرده. (برهان). و رجوع به آگیشیدن شود.
۳۴۳۳۱۵تامشاورتگوید: [ ] (اِ) ابوالعباس النباتی نامی است بربری که در بجایه ، از اعمال افریقیه مستعمل است و به گیاهی اطلاق کنند که آن را «موو» (مئوم) نامند. این گیاه را عده ای از داروشناسان «اشبیلیه» بنام «بسبسه» نامیده اند. ...
۳۴۳۳۱۶بومخفف بود و باشد و بوم و باشم. (برهان) (انجمن آرا) (آنندراج): دلی دارم که درمانش نمی بو نصیحت میکرم سودش نمی بو ببادش میدهم نش می برد باد بر آذر می نهم دودش نمی بو.باباطاهر.
امید و آرزو. (انجمن آرا) (ناظم الاطباء). ...
۳۴۳۳۱۷زانمامرکب از ز (مخفف از) +آن +ما از جانب ما. (ناظم الاطباء).
۳۴۳۳۱۸بابک خرم دینیا خرمی [ بَ کِ خُ ر رَ ] (اِخ) ابن الندیم در الفهرست آرد: واقدبن عمرو تمیمی که تاریخ بابک کرده است گوید: پدر بابک روغنگری از مردم مدائن بود وقتی جلای وطن کرده به ثغر آذربایجان شد و در روستای ...